در چند هفته اخیر، دو اتفاق مهمی در جهان روی داده است: تهاجم روسیه به اوکراین به همراه تحریم‌های پیش‌بینی نشده و تشدید بیماری کوید ۱۹ در چین. این دو رویداد، اقتصاد و بازار جهانی را هر چه بیشتر در شرایط نبپم VUCA (ناپایدار، Volatile، بلاتکلیف Uncertain، پیچیده Complex و مبهم Ambiguous) قرار داده است.

شرایط ناپایدار است از آن رو که همزمان با نوسانات بازارهای کالا و مالی در جهان، درک افراد از این بازارها نیز، با تفسیر اطلاعات تازه، پیاپی در حال تغییر است. افزایش قیمت نفت در پی جنگ میان روسیه و اوکراین، و کاهش نسبی آن طی چند روز با تشدید بیماری کوید ۱۹ در چین، نمونه خوبی از این ناپایداری است. بلاتکلیف است چون معلوم نیست جنگ اوکراین و یا قرنطینه در چین تا چه زمانی به طول خواهد انجامید. پیچیده است چرا که نمی‌دانیم این رویدادها، به صورت مثبت یا منفی، چه تاثیری بر بازار، زنجیره تامین، تولید و مصرف محصولات مختلف خواهد گذاشت. مبهم است از این رو که تفسیرهای متفاوتی از این رویدادها و تاثیر آن بر بازار وجود دارد.
گسترش چشمگیر بیماری کوید ۱۹ منجر به نگرانی‌های زیادی شده است. فراگیری بیماری در استان جیلین Jilin نه تنها موجب برقراری قرنطینه در منطقه شده، بلکه بندرها و شهرهای کوئینگ‌دائو Quingdao، شانگهای و شنژن Shenzhen را نیز به تعطیلی کشانده است. به نظر می‌رسد دولت چین سیاست «انعطاف صفر» را در پیش گرفته است و قوانین سخت-گیرانه‌ای را برای جلوگیری از گسترش ویروس کرونا اعمال می‌کند. بیمارستان‌های جدید و امکانات قرنطینه به سرعت در حال احداث است. با این حال، موارد ابتلا به ویروس کرونا رو به افزایش است.
قرنطینه و محدودیت در جابجایی افراد، تاثیر خود را بر زنجیره تامین و اقتصاد چین گذاشته است. بعضی کارخانه‌ها با ظرفیت کمتری به کار ادامه می‌دهند یا این که به طور کامل تعطیل شده‌اند. ولی بیشترین تاثیر در عملیات حمل و نقل بوده است.
حمل و نقل داخلی و فعالیت بندرها به شدت کاهش یافته است. بزرگ‌ترین بندر چین، شانگهای، به کندی فعالیت می‌کند. علت آن کاهش حرکت کامیون‌ها به این بندر است. کانتینر‌ها در بندر انبوه شده‌اند و کشتی‌ها در صف‌های طولانی انتظار مانده‌اند. بعضی از خطوط کشتیرانی ارسال کشتی به این بندر را، به خصوص برای کالاهای فاسد شدنی، متوقف کرده‌اند. بعضی از خطوط کشتیرانی نیز مسیر خود را به بنادر اطراف تغییر داده‌اند. این خود موجب تراکم کشتی‌ها در بنادر جنوبی چین شده است. تاثیر اختلال در زنجیره تامین تا ماه‌ها ادامه خواهد داشت.
وضعیت در سایر نقاط چین هم بهتر از شانگهای نیست. کارگران کارخانه‌ای در استان جیلین بیش از ۶ هفته است که در داخل کارخانه در قرنطینه به سر می‌برند. در استان شاندونگ، هنوز نیز دریافت مواد اولیه و ارسال کالاهای ساخته شده با دشواری‌های زیادی روبرو است.

حرکت کالا و افراد در داخل چین به سختی انجام می‌گیرد. به نظر می‌رسد، این وضعیت در بخش‌های دیگر چین نیز تکرار خواهد شد. دیگر نباید پرسید «اگر»، بلکه «کجا، کی، چه مدت».
در اروپا، دور پنجم تحریم‌ها علیه روسیه مشکلات حمل و نقل را تشدید کرده است. ورود کشتی‌های روسی به بنادر اروپا ممنوع شده و صادرات بسیاری از کالاها به روسیه دچار تحریم شده است. در اینجا نیز، بنادر با تراکم کشتی‌ها و کانتینرها روبرو هستند. افزایش قمیت نفت و گاز ناشی از جنگ اوکراین موجب افزایش هزینه حمل و نقل شده است.
به علاوه، جنگ اوکراین تاثیر بسیاری بر قیمت انرژی در اروپا (به خصوص بر قیمت گاز) و قیمت جهانی نفت گذاشته است. واردات گاز طبیعی از روسیه به اروپا نیز کاهش چشمگیری داشته است که فشار زیادی بر تولیدکنندگان اروپایی وارد می‌کند. در ۳۱ ماه مارس شرکت BASF اعلام کرد که اگر تامین گاز طبیعی مورد نیاز کارخانه این شرکت در لودویگ‌شافن آلمان کمتر از نصف شود، مجبور به توقف تولید خواهد شد. اگر چنین اتفاقی بیفتد، نه تنها تولید ویتامین‌های A و E این شرکت متوقف خواهد شد، بلکه ساخت بسیاری از مواد اولیه ساخت ویتامین‌‌های دیگر، که مورد استفاده تولیدکنندگان دیگر هست نیز دچار اخلال خواهد شد.
اوکراین و روسیه عرضه‌کنندگان بزرگ غلات، شکر و کود نیز هستند. اینک عرضه این کالاها از این کشورها متوقف شده است. این امر نه تنها به افزایش هزینه فرایندهای صنعتی (و به خصوص صنایع تخمیری) می‌انجامد، بلکه فشار بیشتری را نیز به کشاورزان و پرورش‌‌دهندگان دام و طیور وارد می‌کند و سود ناچیز کشاورزان را کوچک‌تر می‌سازد. انتظار می‌رود جهان با تورمی سراسری روبرو شود.
موضوع دیگر، کاهش ارزش یورو در مقابل یوان چین و دلار آمریکا است. یک یوان چین امروز ۱۲% ارزش بیشتری نسبت به سال گذشته در همین تاریخ نسبت به یورو دارد. توصیه در حال حاضر تامین ویتامین به اندازه کافی، در سطح فعلی قیمت‌ها، برای استفاده در ماه‌های آینده است.

بعد از یک توقف کوتاه مدت، همه تولیدکنندگان چینی به بازار برگشته‌اند. هرچند BASF هنوز با ظرفیت کامل تولید نمی‌کند، ولی به نظر می‌رسد که بازار در حد کافی تامین شده است. قیمت‌های بازار ضعیف‌تر از قبل است.
در چین، استان شاندونگ با گسترش بیماری کوید ۱۹ روبرو است. کارخانه ویتامین A تولیدکننده بزرگ چینی در این منطقه واقع شده است و انتظار می‌رود این تولیدکننده با مشکل دریافت مواد اولیه و صادرات محصول نهایی خود روبرو شود. دسترسی به بندر کوئینگ دائو به علت شیوع کرونا محدود شده است.
هشدار شرکت BASF در مورد توقف تولید در صورتی که تامین گاز مورد نیاز این کارخانه به کمتر از ۵۰ درصد میزان فعلی برسد نگرانی‌هایی را در بازار ایجاد کرده است.

هزینه تولید ویتامین E، هم در اروپا و هم در چین، افزایش داشته است. شرکت BASF، در ۱۰ مارس، افزایش ۲۰ درصدی قیمت این ویتامین را اعلام کرد. یک تولیدکننده بزرگ چینی در استان جیلین قرار دارد و تولید خود را به علت گسترش کوید ۱۹ متوقف کرده است. تولیدکننده بزرگ دیگر چین در منطقه شاندونگ قرار دارد که در دریافت مواد اولیه مورد نیاز و صادرات محصول نهایی خود با مشکلات حمل و نقل روبرو است.
همه تولیدکنندگان با مشکل تامین مواد اولیه روبرو هستند. BASF هنوز در تولید متیلات در شرایط فورس ماژور به سر می-برد. DSM در تولید فارناسن به چالش روبرو است.
نگرانی از توقف فعالیت BASF و تاخیر در تحویل کالا از سوی چین بازار را دچار اضطراب کرده است. خبرهایی نیز مبنی بر تاخیر تحویل کالا از جانب تولیدکنندگان اروپایی شنیده شده است.

چندین تولیدکننده اصلی چینی ارائه قمیت به بازار داخلی را متوقف و صادرات خود را متوقف کرده‌اند. قیمت در بازار اروپا پایدار است.
به نظر می‌رسد، علیرغم کاهش قیمت در چند هفته اخیر، به علت افزایش هزینه تولید و سود‌آوری کم، قیمت همچنان پایدار بماند. موجودی انبار مصرف کنندگان کاهش یافته و تقاضا در بازار رو به افزایش است. موجودی واسطه‌ها توان تامین نیاز بازار را در میان مدت نخواهد داشت و احتمال افزایش قیمت بسیار است.

قیمت محصول تولیدکنندگان اروپایی، به علت مشکلات حمل نقل، پایدار و احتمالا رو به افزایش خواهد بود. ویتامین B2 از طریق تخمیر تولید می‌شود که این روزها، به علت افزایش قیمت غلات و انرژی، فرآیندی پرهزینه‌ای است. این امر نیز می-تواند به افزایش بیشتر قیمت این ویتامین کمک کند.
ولی در خارج از اروپا، به علت عرضه فراوان و تقاضای محدود قیمت رو به کاهش است. تولیدکنندگان چینی به علت گسترش کرونا با محدودیت تولید و صادرات روبرو هستند.

علیرغم افزایش هزینه تولید، قیمت همچنان پایدار مانده است. رقابتی میان تولیدکنندگان چینی و هندی در گرفته است که ممکن است به کاهش قیمت بیانجامد.

قیمت در هفته‌های اخیر به طور سرسام آوری افزایش یافته است. ولی انتظار نمی‌رود قمیت در همین حد باقی بماند. یک تولیدکننده دیگر چینی نیز در سه ماهه سوم سال میلادی تولید خود را آغاز خواهد کرد. مصرف‌کنندگان تنها به انداز نیاز خود خریداری می‌کنند.

تولید و عرضه این ویتامین در چند هفته اخیر افزایش داشته است. ولی به نظر می‌رسد قیمت در سطح فعلی سود‌آوری اندکی برای تولیدکنندگان دارد و کاهش اندکی در هفته‌های آینده انتظار می‌رود. با ورود یک تولیدکنند دیگر چینی به بازار و افزایش ظرفیت تولیدکننده دیگر، تعداد تولیدکنندگان افزایش داشته است. با توجه به قیمت بسیار پایین این ویتامین در حال حاضر، احتمال افزایش قیمت بیشتر از کاهش آن است.

در حال حاضر، همه تولیدکنندگان این ویتامین در بازار فعال هستند. به علت عرضه فراوان و کاهش تقاضا، قیمت‌ها در حال کاهش است. موجودی ویتامین B9 در دست واسطه‌ها نیز زیاد است.

تا پیش از حوادث اخیر در اوکراین، رقابت میان یک تولیدکننده بزرگ چینی و یک تولیدکننده تازه وارد، قیمت ویتامین B12 را در بازار جهانی به شدت کاهش داده بود. جنگ اوکراین قیمت ذرت را به شدت افزایش داد.
به صورت صنعتی، ویتامین B12 از طریق تخمیر بعضی از میکروارگانیسم‌ها تولید می‌شود. ذرت ماده اولیه اصلی در ساخت این ویتامین است. افزایش قیمت ذرت هزینه تولید ویتامین B12 را به حدی افزایش داده است که کاهش بیشتر قیمت آن منجر به زیان همه تولیدکنندگان خواهد شد.
در حال حاضر قیمت به ثباتی نسبی رسیده است. ولی با توجه به افزایش هزینه تولید، احتمال افزایش قیمت بسیار است.

روند افزایش قیمت ذرت در بازار جهانی

قیمت به پایین‌ترین سطح خود و به ثباتی نسبی رسیده است. هرچند که عرضه فراوان و کاهش تقاضا امکان کاهش بیشتر قیمت را منتفی نمی‌کند. افزایش قیمت کلسترول و لانولین تاثیری بر قیمت ویتامین D3 نداشته است.
اخیرا، قرارداد 15 ساله‌ای میان DSM و شرکت Garden چین منعقد شده است که به موجب این تمامی تولید 7-Dehydrocholesterol شرکت Garden در اختیار DSM قرار خواهد گرفت. این محصول، ماده اولیه تولید ویتامین D3 است. ظرفیت تولید شرکت Garden برای تولید 7-DHC 180 تن در سال می‌باشد.

تولید به حالت عادی برگشته است. پس از کاهش قیمت در چند ماهه اخیر، اینک به نظر می‌رسد عرضه و تقاضا به تعادل رسیده و بازار به ثباتی نسبی دست یافته است.

با افزایش قیمت نفت، قیمت مواد اولیه تولید ویتامین K3، یعنی بتامتیل نفتالین و سدیم کرومات، نیز افزایش یافت و درنتیجه هزینه تولید به نحو چشمگیری بالا رفت.
چین به اندازه کافی کرومات در اختیار ندارد و این محصول را از آفریقای جنوبی وارد می‌کند. تولید کرومات، در حال حاضر، به علت کمبود انرژی و مالیات صادراتی بالا، محدود شده است. از این رو، از صادرات ماده اولیه کاسته شده و قیمت آن افزایش یافته است.
یک تولیدکننده اصلی چین در حال حاضر در قرنطینه به سر می‌برد و معلوم نیست این وضعیت تا کی ادامه یابد. تقاضا برای ویتامین K3 بسیار زیاد است و انتظار می‌رود قیمت این ویتامین در ماه‌های آینده افزایش یابد و یا در بهترین حالت پایدار بماند. قیمت MSB به علت افزایش تقاضا به قیمت MNB نزدیک شده است.