وضعیت گسترش بیماری کوید ۱۹ در چین بهتر شده است. هر چند که، دولت دستور داده است تمامی اهالی شانگهای بایستی تا ۶ هفته، هر هفته تست کرونا بدهند. ولی بهبود شرایط در چین، چندان موجب گرمی بازار نشد. در شرایط تورم فراگیر جهانی و پایان یافتن محدودیتها در بیشتر کشورها، تقاضا در بازار از کالا به خدمات (پروازها، رستورانها و غیره) روی آورده است. انبوه کالاهایی که از بیم مشکلات حمل و نقل و با انتظار تقاضای بیشتر خریداری شده بودند همچنان در انبارها انباشته هستند.
به علت تقاضای کمتر جهانی، انتظار میرود نرخ کرایه حمل و نقل کاهش یابد. هرچند داستانهای متفاوتی در این باره به گوش میرسد. از سویی شاخص کانتینر جهانی حاکی از کاهش حمل و نقل دریایی و فشار بر نرخ حمل و نقل در چین است. از سوی دیگر، بسیاری از تولیدکنندگان چینی از اعلام دقیق تاریخ حمل خودداری میکنند، چرا که به علت کاهش تعداد کشتیها، شاهد افزایش قیمت حمل و نقل هستند.
هرچند وضعیت لجستیک در چین بهبود یافته است، اما هنوز نگرانی در سایر نقاط وجود دارد: اعتصاب در کره جنوبی و آلمان و کمبود راننده کامیون در بسیاری از کشورها مشکلات بسیاری ایجاد کرده است. در اروپا، تراکم در بندرها بیشتر شده است. کانتینرها در بندرها انباشته شدهاند و مقصدی برای آنان وجود ندارد. از این رو، خطوط کشتیرانی برگرداندن کانتینرهای خالی به مبدا را به طور مرتب به تاخیر میاندازند.
تورم، مشکل اصلی جهان در حال حاضر است. به نظر میرسد، برای کاهش تورم در آمریکا، بایدن مجبور خواهد شد تعرفههایی که در دوره ترامپ روی بعضی از کالاهای چینی وضع شده بود را مورد تجدید نظر قرار دهد. چنین تغییری، موجب افزایش چشمگیر جریان کالا میان چین و آمریکا خواهد شد.
مشکل بزرگ دیگر، پیآمدهای جنگ روسیه و اوکراین در اقتصاد جهانی است. کاهش واردات گاز از روسیه به آلمان اقتصاد این کشور را با نگرانی زیادی روبرو ساخته است، به گونهای که یکی از بزرگترین شرکتهای شیمیایی جهان، BASF، اعلام کرده است که امکان دارد فعالیت خود را در آلمان متوقف کند. شرکت BASF سالهای زیادی است که مدل فعالیت خود را بر پایه دسترسی به گاز طبیعی فراوان و ارزان روسیه بنا کرده است. از این گاز ارزان و فراوان هم برای تولید انرژی و هم به عنوان ماده اولیه بسیاری از محصولات استفاده میکند.
این روزها، عرضه رو به کاهش جریان گاز روسیه، برای ادامه به کار بزرگترین مجتمع شیمیایی جهان به تهدیدی جدی بدل شده است. مجتمع BASF در لودویگ شافن آلمان شهری است مملو از خطوط لوله و راه آهن که بیش از 200 کارخانه را در خود جای داده است. از ابتدای ماه جون، روسیه آغاز به کاهش جریان گاز به آلمان و سایر کشورهای اروپایی کرده است. برای مقابله با این بحران، مدیران شرکت اینک به راه حلی میاندیشند که چند ماه پیش قابل تصور هم نبود: تعطیلی بالقوه مجتمع، در صورتی که جریان گاز از روسیه بیش از این کاهش یابد.
اگر چنین اتفاقی بیفتد، پیآمدهای آن تنها به BASF و ۳۹ هزار کارکنان آن محدود نخواهد ماند. چرا که BASF و بسیاری از شرکتهای شیمیایی در ابتدا زنجیره تامین قرار گرفتهاند و اختلال در کار آنها بسیاری دیگر از بخشهای تولیدی را متاثر خواهد کرد و تهدیدی جدی برای اقتصاد تورمزده اروپا خواهد بود. تحلیلگران معتقدند کاهش عرضه آمونیاک از جانب BASF، تولید کودهای کشاورزی را کاهش خواهد داد و موجب تشدید بحران غذایی در جهان خواهد شد. بحرانی که هم اکنون نیز رو به گسترش است.
پیتر وسترهاید Peter Westerheide، اقتصاددان برجسته شرکت BASF میگوید که «توقف تولید تصمیم شگرفی است. ما هیچگاه با چنین شرایطی روبرو نشده بودیم. تصور این وضعیت هم بسیار مشکل است». وابستگی آلمان به گاز روسیه از زمانی آغاز شد که دولت آخرین نیروگاه اتمی کشور را تعطیل و ذغال سنگ را نیز از چرخه سوخت خارج کرد و استفاده از گاز و انرژیهای تجدیدپذیر را جایگزین این دو کرد. بسیاری از خانهها در آلمان از گاز برای گرمایش استفاده میکنند و این کشور بزرگترین تولیدکننده صنعتی در اروپا و بزرگترین مصرف کننده سوخت است.
چندی پیش، دولت آلمان دومین مرحله از طرح سه مرحلهای گاز را اعلام کرد. آخرین مرحله این طرح، توقف عرضه گاز به بعضی از شرکتها خواهد بود. اعلام مرحله دوم پس از آن بود که دولت روسیه، در ۱۶ ماه ژوئن، جریان گاز خط لوله شمالی را به مدت ۱۰ روز به ۴۰ درصد ظرفیت کاهش داد. مسکو علت این کاهش را نبود قطعات توربین به دلیل تحریمها اعلام کرده است. هنوز معلوم نیست که آیا پس از ۱۰ روز جریان گاز عادی خواهد شد یا خیر.
صدور گاز روسیه به اروپا از طریق خط لوله شمالی در سال ۲۰۲۲
در مجموع، سالانه ۴۹۴ میلیارد متر مکعب گاز در اتحادیه اروپا مصرف میشود که ۴۳ درصد از منابع داخل اروپا، ۳۲ درصد از جانب روسیه و ۲۵ درصد از طریق سایر کشورها تامین میشود. ولی، تا قبل از جنگ اوکراین، ۵۵ درصد گاز مصرفی در آلمان از روسیه تامین میشد. این رقم امروزه به ۳۵ درصد رسیده است.
شرکتهای شیمیایی بیش از سایر صنایع وابسته به گاز هستند. ۶۰ درصد گاز مصرفی شرکت BASF برای تولید برق و بخار است. ۴۰ درصد بقیه، ماده اولیه ساخت محصولات است. ۴ درصد گاز مصرفی در آلمان مورد استفاده شرکت BASF قرار میگیرد. مسئولین این شرکت معتقدند که هیچ راه حل کوتاهمدتی برای جایگزینی گاز روسیه وجود ندارد. اگر عرضه گاز، بیش از ۵۰ درصد نیاز این مجموعه باشد، میتوانند با کاهش تولید و بعضی از جایگزینیها به فعالیت ادامه دهند. ولی اگر عرضه گاز به زیر ۵۰ درصد کاهش یابد، ادامه فعالیت غیر ممکن خواهد بود.
مصرف گاز در اروپا – (میلیارد متر مکعب)
مصرف گاز در صنایع آلمان – (تریلیون وات در ساعت)
در چنین شرایطی، بازار افزودنیهای خوراک به دلیل تقاضای کم و تحرکات بازار (بی اطمینانی به بازار و تقاضای پیش رو، کاهش سودآوری در تمامی بخشهای زنجیره تامین، ناپایداری قیمتها و نرخ برابری ارزها) همچنان تحت فشار قرار دارد. هنوز هم شاهد خریدهای روزانه و یا هفتگی از جانب مصرفکنندگان هستیم. تنها کورسویی از فرانسه به چشم میآید که فراگیری آنفلونزای حاد پرندگان تا حدی کاهش داشته است.
کالاهای بیشتری اینک به اروپا سرازیر شده است، بخصوص از سمت چین که تقاضا برای کالا در آنجا بسیار پایین است. قیمت گوشت خوک در چین افزایش یافته ولی تقاضا به سطح نرمال بازنگشته است. محدودیتهای ناشی از گسترش کوید موجب تعطیلی بسیاری از رستورانها شده است. به علاوه، حجم قابل توجه نهادهها، پریمیکس و سایر فرآوردههای خوراک دیگر راهی به روسیه نمییابند. شنیدهها حاکی از آن است که شرکتهایی که هنوز سعی دارند با روسیه و یا در روسیه فعالیت داشته باشند با مشکلات انتقال ارز، عبور از مرز و دریافت ارزش معاملات روبرو هستند.
رو به کاهش
تقاضای پایین در چین موجب شده است که ویتامین A ساخت چین به دیگر نقاط جهان سرازیر شود. به همین علت، قیمت این ویتامین در هفتههای اخیر رو به کاهش بوده است. ولی تعطیلات کارخانههای تولیدی در تابستان به منظور تعمیر و نگهداری سالانه، اکنون قیمت را تا حدی پایدار کرده است. یک تولیدکننده بزرگ چینی از نیمه ماه جون و تولید کننده دیگر چینی از نیمه جولای به مدت ۱۰ هفته در تعطیلات تعمیر و نگهداری سالانه خواهند بود. تولیدکننده دیگر نیز برنامه تعمیر و نگهداری خود را در ماه اوت اعلام کرده است.
از سوی دیگر، کاهش عرضه گاز از روسیه به آلمان، تولید در شرکت BASF را به خطر انداخته است. علیرغم کاهش قیمت، آینده ویتامین A در ابهام قرار دارد.
پایدار/ رو به کاهش
با وجود تعطیلات تعمیر و نگهداری بعضی از تولیدکنندگان، قیمت ویتامین E50 در چند هفته اخیر تا حدی کاهش داشته است. ولی وضعیت عرضه چندان هم مطلوب نیست و تاخیراتی در حمل مشاهده میشود. مساله کمبود گاز نیز خطری است که تولید این ویتامین را در اروپا تهدید میکند. پیشبینی نمیشود که قیمت به نحو چشمگیری کاهش یابد. ولی به علت پایین بودن تقاضا، احتمال قیمت پایینتر از سوی واسطهها دور از انتظار نیست.
پایدار
تمامی تولیدکنندگان به مقدار معمول خود تولید میکنند. به دلیل پایین بودن تقاضای جهانی، عرضه کالا در بازار به حد وفور است. قیمت به پایینترین حد تاریخی خود رسیده است و احتمال کاهش بیشتر بعید به نظر میرسد. در سطح فعلی قیمت، هزینه تولید به سختی پوشش داده میشود.
پایدار/ رو به کاهش
به نظر میرسد در چین افزایش قیمت ماه قبل تولیدکننده اصلی پذیرفته شده است. ولی در اروپا، به علت کمبود تقاضا، قیمت کاهش داشته و فاصله ویتامین B2 اروپایی و چینی به حداقل رسیده است. انتظار میرود به علت کمبود تقاضا، قیمت کالای اروپایی باز هم کاهش یابد.
پایدار/ رو به کاهش
بسیاری از تولیدکنندگان که تولیدشان را در چند سال گذشته کاهش داده بودند دوباره به بازار باز گشتهاند. پیشبینی میشود جنگ قیمت توسط تولیدکنندگان چینی، برای دستیابی به سهم بازار بیشتر، همچنان ادامه داشته باشد. در نتیجه، میتوان انتظار قیمتهای پایینتری را در آینده داشت.
پایدار
تولیدکنندگان اصلی در چین همچنان قیمتهای خود را بالا نگه داشتهاند. هر چند قیمتهای پایینتری نیز از سوی بعضی از واسطهها و تولیدکنندگان کوچک فاقد گواهی Fami-QS پیشنهاد میشود.
در اروپا، موجودی کالا رو به اتمام است و درنتیجه تقاضا و قیمت ویتامین B5 رو به افزایش است. توزیعکنندگان معدودی قادر به عرضه مقادیر بزرگ هستند. انتظار میرود این وضعیت تا چندین ماه آینده ادامه داشته باشد. ولی در دراز مدت، چندین پروژه جدید تولید دی – کالپان بی تردید وضعیت عرضه و تقاضا را تغییر خواهد داد، هر چند این تغییر زودتر از سال ۲۰۲۳ نخواهد بود.
پایدار
وضعیت ویتامین B6 تغییر محسوسی نداشته است: به علت کمبود تقاضا، قیمت همچنان پایین است. تولیدکنندگان چینی در رقابت شدید برای حفظ سهم بازار خود هستند. به دلیل نزدیکی قیمت به هزینه تولید، پیشبینی میشود قیمت در سطح پایینی پایدار بماند.
رو به افزایش
بیشتر تولیدکنندگان ویتامین B9 در استانهای جیانگ سو و ژچیانگ چین واقع شدهاند که قرنطینه در شانگهای عرضه کالا را برای آنان دشوار ساخته بود. هنوز هم حمل و نقل کالا با تاخیر انجام میگیرد.
بسیاری از تولیدکنندگان بر این باورند که سطح فعلی قیمت نمیتواند پایدار بماند. هزینه تولید، نسبت به سال گذشته، افزایش چشمگیری داشته و سیاستهای زیست محیطی نیز هزینه تولید را بیشتر کرده است.
پایدار/ رو به کاهش
یک تولیدکننده بزرگ چینی، که سالها به علت مسائل زیست محیطی از بازار به دور بود، اینک با کارخانه جدیدی به تولید باز گشته است و در صدد بازیافت سهم بازار خود است. این مقدار بیشتر، به مقداری که این تولیدکننده تازهوارد به بازار عرضه میکند، اضافه شده است. از سوی دیگر، تولید کننده اصلی ویتامین B12 میکوشد تا برتری خود را در بازار حفظ کند. البته، بعضی از تولیدکنندگان نیز به دلیل پایین بودن قیمت، تولید خود را متوقف کردهاند. در نتیجه این تحولات، قیمت در سطح پایینی (نزدیک به هزینه تولید) پایدار مانده است.
تعطیلات تابستانی بعضی از تولیدکنندگان ممکن است موجب کاهش و افزایش قیمت شود.
پایدار/ رو به کاهش
ویتامین D3 از جمله ویتامینهایی است که در پایینترین سطح قیمتی خود قرار دارد. همه تولیدکنندگان، در بازاری کم رونق، همچنان تولید عادی خود را ادامه میدهند و برای حفظ سهم بازارشان تلاش میکنند. انتظار میرود تا تغییر وضعیت عرضه و تقاضا، قیمت در همین سطح پایین پایدار بماند.
رو به افزایش
با بازگشت همه تولیدکنندگان به عرصه تولید، عرضه کالا در بازار فراوان است. تولیدکنندگان سعی در فروش دارند ولی قیمت در پایینترین سطح تاریخی خود قرار دارد. معلوم نیست که آیا بعضی از تولیدکنندگان برای بیرون راندن رقبا از بازار تن به زیان خواهند داد یا نه. به هر حال، قیمتهای فعلی نمیتواند در دراز مدت پایدار بماند. بعضی از تولیدکنندگان ممکن است تصمیم بگیرند دوباره تولید خود را متوقف کنند.
پایدار/ رو به افزایش
قیمت ویتامین K3 در سطح بالایی پذیرفته شده است. بعضی از تولیدکنندگان اصلی در تعطیلات تعمیر و نگهداری سالانه به سر میبرند. بر خلاف بسیاری از ویتامینها، تولیدکنندگان ویتامین K3 معدود و ظرفیت تولید محدودی نیز دارد. مشکلات تولید ویتامین K3 باعث شده است که بسیاری از تولیدکنندگان ویتامین علاقهای به تولید این ویتامین نداشته باشند.
مصرفکنندگان بایستی مراقب افزایش بیشتر قیمت این ویتامین باشند.