ارزیابی عدد پراکسید-Peroxide Value (POV): تعيين كيفيت چربی، بررسی فساد اكسيداتيو، اندازه‌گيری ميزان پراكسيد در روغن و بررسی سلامت و تازگی آن
اكسيداسيون يكی از عوامل فساد مواد اولیه، مکمل ها و خوراک آماده است. یکی از اولین مواد حاصل در اين روند پراكسيد یا هیدروپروکسید است که بيشتر در اسيدهای چرب غير‌اشباع ایجاد می‌شود. به دليل اهميتی كه اكسيداسيون چربی‌ها در کاهش کیفیت و انرژی متابولیسمی آن و تولید فراورده های ثانویه مضر دارد، سنجش پروکسید دارای اهميت بسیار است. هر چه چربی غير‌اشباع‌تر باشد، آمادگی بيشتری برای اكسيد شدن دارد. مقدار هيدروپراكسيد توليد شده در روغن و چربی تا حد معينی قابل قبول بوده و بيش از آن بيانگر فساد آن است. روغن‌ها و چربی‌های مختلف از نظر حساسیت به اکسیداسیون و فاسد شدن متفاوت هستند. چربی‌های حیوانی اشباع شده و روغن‌های هیدروژنه، که اسیدهای چرب غیراشباع آنها تنها شامل مقادیری اسید اولئیک می‌باشند، غالباً در مرحله اولیه اکسیداسیون از نظر بو و طعم کمتر تغییر می‌کنند و علایم فساد ناگهانی و سریع در آنها بوجود می آید. روغن های غیراشباع ، مانند روغن تخم پنبه، تغییرات آهسته تری از نظر طعم و بو نشان می دهند.
شاخص عدد پراکسید عبارت است از میلی‌اکی‌والان گرم پراکسید یا اکسیژن فعال موجود در یک کیلوگرم از نمونه روغن و یا چربی. عدد پراکسید شاخصی برای نشان دادن میزان فساد اکسیداتیو در روغن‌ها و چربی‌ها است. برای روغن‌های سالم این شاخص باید زیر ۶ باشد، گرچه طبق استانداردهای دیگری تا عدد ۱۰ هم قابل قبول است.
باید توجه داشت که در روغن‌هایی که برای مدت طولانی نگهداشته شده‌اند، هيدروپراكسيد به مواد ديگری نظير استون، آلدهيد و الكل تجزيه می‌شود. بنابراين اگر اين آزمايش با تاخير انجام شود، به دليل كاهش ميزان عدد پراكسيد، این عدد ارزش تشخيصی نخواهد داشت.
برای ارسال نمونه روغن به آرولب لطفاً به نکات زیر توجه داشته باشید:
- بهترین وسیله برای نمونه‌برداری فولاد ضد‌زنگ است.
- اگر اسیدیته روغن پایین باشد، می‌توان از ظروف آلومینیومی هم استفاده کرد. البته برای ذخیره کردن نمونه‌ها از این ظروف نباید استفاده شود.
- در صورت استفاده از ظروف پلاستیکی ، نوع پلی اتیلن آن گزینه مناسبی است.
- از مس و آلیاژ‌های مسی به هیچ عنوان جهت نمونه‌گیری استفاده نشود.
- در صورت استفاده از بطری‌های آب معدنی، بطری بایستی کاملا خشک و بیشتر یا کمتر از حد پر نشده باشد.
- نمونه فرستاده شده به آزمایشگاه باید در کمتر از ۴۸ ساعت کاری ارسال گردد. بنابراین، از ارسال نمونه با پست در روزهای تعطیل باید خودداری شود.
- بر روی بسته نمونه، مشخصات کامل فرستنده شامل آدرس ایمیل، شماره تلفن و نیز مشخصات کامل محصول شامل نوع روغن، تاریخ انقضای اعلام شده و … درج شود.